Historia intellectualis

1. Auctores
Joannes Gilliaers (compilator)
...

2. Bibliotheca: manuscripta
a. anonyma
- Legenda sancti Hugonis Lincolniensis episcopi et confessoris Ordinis Cartusiani - Liber miraculorum Beatae Virginis Mariae - Rigma in laudes Beatae Virginis Mariae
      ■ Antwerpen, Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience (Stadsbibliotheek), B 417

b. liturgica
- Breviarium (1470)
      ■ Brussel Koninklijke Bibliotheek van België, 16801
- Breviarium (s. XVI)
      ■ Brussel Koninklijke Bibliotheek van België, 49542
- Martyrologium Usuardi per anni circulum [recensio Heriniensis]
      ■ Brussel Koninklijke Bibliotheek van België, 21536-403
- Psalterium (s. XIV)
      ■ Brussel Koninklijke Bibliotheek van België, 49544

c. opera monachorum Herinensium
- Joannes Gilliaers O.Cart.: Liber precum (ante 1470)
      ■ Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België, 49485

...
d. opera monachorum non-Herinensium
- Bruno Cartusiensis: Glose in epistolis Pauli
      ■ Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België,1586
...
d. opera auctorum non-cartusiensium
- Bulla7 → Thomas a Kempis ..., f. 234r
- Chronica Domus Capellae ... in Herne8
- Compendium de vita spirituali9 → Henricus de Langenstein ..., f 23v-30v
- Computus → Martyrologium Usuardi, f. 100v-101r
- Contra detractores et oblocutores ordinis Carthusiensis10 → Thomas a Kempis ..., f. 198r ...
- De calculo seu de perfectione filiorum Dei11 → Henricus de Langenstein ..., f. 42r-59r
- De ornatu spiritualium nuptiarum12 → Henricus de Langenstein ..., f. 59r-159r
- De regimine propriae personae13 → Henricus de Langenstein ..., f. 21r-23r
- Epistola ad quemdam a ministerio absolutum de recommendatione solitudinis et silentii14 → Thomas a Kempis ..., f. 33v ...
- Epistola ad quemdam cellerarium de instituto Marthe et cujuslibet fidelis dispensatoris15 → Thomas a Kempis ..., f. 1r ...
- Epistola ad Theobaldum regem Navarre super sompnio Pharaonis ...16 → Historia Josephi Patriarchae, f. 1r-54r
- Epistola de caritate17 → Henricus de Langenstein ..., f. 186r-190v
- Epistola de obligationibus religiosorum18 → Thomas a Kempis ..., f. 225r-233r
- Epistola prima ad fratrem Bartholomaeum Carthusiensem19 → Henricus de Langenstein ..., f. 160r-165v
- Epistola responsalis super epistolam prescriptam cancellarii20 → Henricus de Langenstein ..., f. 166r-185v
- Epistola Usuardi ad Karolum → Martyrologium Usuardi, f 1r-3v
- Epistolae sancti Pauli21 → Martyrologium Usuardi, f. 103r-165r
- Excerptum ex Manipulo florum22 → Thomas a Kempis ..., f. 80r ...
- Gesta beati Johannis evangeliste ab ascensione Domini usque ad ejus sacram dormitionem23 → Thomas a Kempis ..., f. 235r
- Henricus de Langenstein ...
- [Historia brevis Ordinis Cartusiensis, suorum sanctorum et hominum illustrium] → Thomas a Kempis ..., f. 200r ...
- Historia Josephi Patriarchae
-- Hystoria Joseph ultra ea que in biblia continentur, translata de hebreo in latinum24 → Historia Josephi Patriarchae, f. 54v-110v
- Regule ordinis Cartusiensis stabilitio puerilis25 → Thomas a Kempis ..., f. 206r ...
- Reliquiae Cartusiae Capellae → Martyrologium Usuardi, f. 221v
- Sententiae Sexti Pytagorici26) → Martyrologium Usuardi, f. 101v-102v
- Sermo (inc. Considerate lilia agri ... Mathei VI°. Venerabiles fratres et patres in Christo karissimi)27 → Thomas a Kempis ..., f. 135r ...
- Sermo (inc. Nolite fieri imprudentes ... Veritatis indigator sempiternique luminis) → Thomas a Kempis ..., f. 143r ...
- Sermo de beato Johanne apostolo et evangelista (inc. Gaudeamus, fratres karissimi, copiosum vestre fraternitatis adesse conventum)28 → Thomas a Kempis ..., f. 302v ...
- Sermo de beato Johanne apostolo et evangelista (inc. Hodie, dilectissmi, nobis leticie gaudia)29 → Thomas a Kempis ..., f. 295v ...
- Sermones30 → Thomas a Kempis ..., f. 151r ...
- Super Cantica Canticorum31 → Thomas a Kempis ..., f. 57r ...
- Super librum Joannis de Rusbroc qui intitulatur Liber declarationis32 → Henricus de Langenstein ..., f. 23r
- Thomas a Kempis ...
- Tractatus de discretione spirituum33 → Henricus de Langenstein ..., f. 1r-20v
- Tractatus de quatuor instinctibus sive de discretione spirituum34 → Henricus de Langenstein ..., f. 31r-40r

f. opera ex indicibus codicum manuscriptorum
...
g. opera e donationibus testamentisque
...

3. Bibliotheca: impressa
• Geilhoven, Arnoldus de Can. A., Gnotosolitos sive Speculum conscientiae
Brussel: Fratres Vitae Communis, 1476.V.25.

bibliopola antiquaria C. Van Loock, Brussel (1999)
auctionis officina The Romantic Agony, Brussel (2014)
origo Herne: kartuizers ("Cartusiae Capellae")
biblio - Cockx-Indestege Elly, 'The Gnotosolitos of Geilhoven published by the Brothers of the Common Life in Brussels in 1476. Observations on the surviving copies as evidence for their distribution', in: Martin Davies (ed.), Incunabula. Studies in fifteenth-century printed books presented to Lotte Hellinga, London 1999, 27-77, i.h.b. 69
- The Romantic Agony. Book & Print Auctions, Brussels 16 &17.05.2014. Catalogue 53, p. 261, nr. 1108 + afb.35
internexus GW 2512 / ISTC ia01063000 / USTC 435281
annotatio De veilingcatalogus interpreteert op basis van E. Cockx-Indestege de herkomstvermelding, die zich bevindt op het voorste schutblad en mogelijk van de 18e eeuw dateert, als de Brussels Charterhouse of Scheut. Ik betwijfel dit ten zeerste, want deze formulering, zoals ik ze al vele malen in oude documenten heb ontmoet, verwijst naar de Domus Capellae, d.i. Onze-Lieve-Vrouwe-Kapelle (1314-1783), de eerste kartuizerstichting in de Nederlanden. Het Brusselse kartuizerklooster, gesticht te Scheut bij Anderlecht in 1455 en overgeplaatst vanaf 1588 binnen Brussel tot zijn opheffing in 1783, wordt doorgaans de Domus beatae Mariae de Gratia genoemd, de kartuis van de Onze-Lieve-Vrouwe van Gratie. Niettemin kwamen beide stichtingen tot stand in de nabijheid van een bedevaartskapel gewijd aan Maria. Bijkomend, voornoemde druk wordt niet teruggevonden in de twee eind-18e-eeuwse boekenlijsten van de Brusselse kartuis, met name noch in de Cataloge der boecken versaemelt door den Seer Eerweerdighen Heere Luijckx, prior van het clooster der Chartreusen binnen Brussel anno 1778 (SA Brussel, 1354)36, noch in de boekenlijst opgemaakt op last van het Comité voor de Religiekas bij de afschaffing van het klooster door de Oostenrijkse administratie; de afschaffingslijst somt trouwens alleen 46 handschriften op.37 — © Frans Hendrickx.




  • 1. Cat. KB Brussel, dl. 1, 1901, 331 (nr. 522).
  • 2. Cat. KB Brussel, dl. 1, 1901, 332 (nr. 523).
  • 3. Schematische beschrijving van het handschrift: http://www.cartusiana.org/node/3395.
  • 4. Cat. KB Brussel, dl. 1, 1901, 378 (nr. 595). Het toegevoegde Calendarium (f. 2r-7r) dateert uit de 15e eeuw.
  • 5. Schematische beschrijving van het handschrift
    bibliothrca: Brussel, Koninklijke Bibliotheek van België
    sectio: Handschriften
    codicis numerus: 4948
    foliorum numerus: 242 f.
    auctor/compilator: Gilliaers Joannes O.Cart. (f. 191r: “Scripta sunt hec in domo Capelle anno Domini ... (la date est grattée) pet manus Iohannis Gilliaers”)
    origo: Herne, kartuizers (f. 30r: “lte liber pertinet ad domum Capelle”)
    datatio: 1457-1470
    biblio: Cat. KB Brussel, dl. 1, 1901, 506-507 (nr. 806)
    annotaqtio
    De samensteller van dit gebedenboek werd in Herne ontvangen (receptus) in 1456 en er geprofest (professus) in 1457 ([Lamalle 1932]79, n. 2). In 1470 werd hij naar de nieuwe stichting in Delft gezonden en er aangesteld tot vicarius. In 1477 volgde zijn benoeming tot prior van de kartuis in Zierikzee welke functie hij waarnam tot aan zijn overlijden op 15 november 1483 ([PCBR 1999]dl. 1, 38 nr. ChM132) - [Timmermans 2012a]352). Volgens [Van Nieuwstadt 1975b]137 en 148 was hij nog in 1478 vicarius te Delft en werd hij bijgevolg pas ook in dat jaar prior van het huis in Zierikzee. Uit de data van zijn leven kan men afleiden dat hij het gebedenboek – de datering die er oorspronkelijk stond, werd weggeschrapt – normalerwijs vervaardigde vóór zijn vertrek in 1470 naar Delft. – © Frans Hendrickx.
  • 6. Cat. KB Brussel, dl. 1, 1901; 155-156 (nr. 286): s. XV, 152 f.;Carthusiae Capellae (f. 1v), olim R. F. (stempels van de BnF Paris op f. 1r ; f. 152r). – [Stoelen 1958].
  • 7. Calixtus II.
  • 8. Arnoldus Beeltsens. O.Cart. & Joannes Ammonius O.Cart.
  • 9. David De Bode O.Cart. – Excerptum.
  • 10. Uittreksel uit verschillende werken, onder meer namelijk ook uit het traktaat van Jean Gerson onder deze titel bekend.
  • 11. Joannes Rusbrochius Can.A. – Latijnse vertaling van Ruusbroecs Vanden blinckenden steen door Gulielmus Jordaens Can.A.
  • 12. Joannes Rusbrochius Can.A. – Latijnse vertaling van Ruusbroecs Die cierheit der gheesteliker brulocht door Gulielmus Jordaens Can.A.
  • 13. Wenceslaus de Kaplice O.Paem. Ook toegeschreven aan de 14e- of 15e-eeuwe (?) minderbroeder Rogerius.
  • 14. Thomas a Kempis Can.A.
  • 15. Thomas a Kempis Can.A.
  • 16. Joannes episcopus Lemovicensis (Limoges).
  • 17. Toegevoegd aan Joannes van Schoonhovens Epistola responsalis. – Anoniem.
  • 18. Joannes Knibber O.Cart.
  • 19. Joannes Gerson.
  • 20. Joannes de Scoenhovia (Schoonhoven) Can.A.
  • 21. Met proloog van Hieronymus.
  • 22. Thomas de Hibernia (Ireland). – Abstinentia-Xristus (vocabularium)
  • 23. Prochorus.
  • 24. Alphonsus Boni Hominis O.P.
  • 25. Frater Gerardus O.Cart. “Moine de la Chartreuse de Herives (sic) juxta Angiam”. Opgedragen aan François, prior van de Grande Chartreuse. — Vertrekkend vanuit de vaststelling dat het handschrift tot stand kwam in de 15e eeuw biedt deze dedicatie wellicht een preciezere datering: de eerste François als prior van de Grande Chartreuse is François I Maresme, prior van 1437 tot aan zijn overlijden in 1463. Het handschrift kan bijgevolg zijn vervaardigd in deze periode. — © Frans Hendrickx.
  • 26. Excerptum.
  • 27. Kapittelpreek van een visitator behorend tot de Congregatie van Windesheim.
  • 28. Petrus Damianus.
  • 29. Petrus Damianus.
  • 30. Analoog aan voornoemde kapittelpreek. Sommige preken zijn dubbel aanwezig met autografe aantekeningen.
  • 31. Gregorius Magnus. – Excerptum.
  • 32. Anonieme uiteenzetting over begrippen uit het Boecsken der verclaringhe.
  • 33. Henricus de Langenstein (de Hassia Senior).
  • 34. Henricus de Frimaria O.E.S.A.
  • 35. Beschrijving met afbeelding: zie bijlage.
  • 36. De catalogus telt 1580 nummers, waarvan 18 manuscripten, 4 incunabelen en 12 postincunabelen ([Soenen 1972]1391).
  • 37. Liste des manuscrits trouvés au couvent supprimé des Chartreux à Bruxelles, in: ARA Brussel, Archieven van het Comité voor de Religiekas, doos 72, nr. 62, ed. J. Machiels, Inventarissen van kloosterbibliotheken door Jozef II afgeschaft aanwezig op het Algemeen Rijksarchief, dl. 2 [Algemeen Rijksarchief en Rijksarchief in de Provinciën. Reprints, 169], Brussel 2000, 521-524 (anastatische herdruk). Zie ook Ch. Piot, 'Les manuscrits relatifs à l'histoire provenant des couvents supprimés par Joseph II', in: Bulletin de la Commission royale d'histoire, reeks IV:4 (1877), 173-210 (editie).
BijlageGrootte
PDF-pictogram The Romantic Agony_Catalogue 53, lot 1108.pdf205.99 KB