Augustinus Mann

Biographia
De voorlaatste prior van het Nieuwpoortse kartuizerklooster, Dom Augustinus Mann, was op vele gebieden een vruchtbaar schrijver. Hij werd geboren op 22 juni 1735 in Yorkshire uit anglicaanse ouders. Hij studeerde talen, geschiedenis, wiskunde en natuurkunde. Zijn vader, opzichter van bruggen en wegen, vond dat hij naar Londen moest worden gestuurd om rechten te studeren of om in de handel in te gaan. Deze studies bevielen hem niet. Na grote moeilijkheden met zijn vader vertrok hij in 1754 naar Parijs. Daar bekeerde hij zich tot het katholicisme en werd hij op 4 mei 1756 opgenomen in de Katholieke Kerk.1 Vanwege de Zevenjarige Oorlog (1756–1763) tussen Groot-Britannië en Frankrijk begaf hij zich noodgedwongen naar Spanje. Hij volgde lessen aan de Militaire Academie van Barcelona, maar na een jaar keerde hij zich af van een militaire carrière en uitte zijn verlangen om kartuizer te worden. Hij trad toe tot het Engelse kartuizerklooster Sheen Anglorum in Nieuwpoort, waar hij op 13 oktober 1759 zijn professie aflegde. Op 20 september van het volgende jaar werd hij tot priester gewijd. Op 29-jarige leeftijd werd hij er op 8 juni 1764 aangesteld tot prior. Helaas bleef hij zich hoofdzakelijk wijden aan puur wetenschappelijk werk, en dat in een kleine gemeenschap die al min of meer geneigd was om op een zeer soepele manier het kartuizerleven te leiden. In 1773 vroeg hij om lid te mogen worden van de Académie impériale et royale des Sciences, des Lettres et des Beaux-Arts, die net in Brussel was opgericht, hoewel het moeilijk was voor een geestelijke om lid te worden. Op 7 februari 1774 werd hij benoemd tot lid van deze wetenschappelijke vereniging2, waar hij te zijner tijd belangrijke functies heeft waargenomen zoals deze van vast secretaris in 1786 en ater deze van schatbewaarder. Ook oefende hij in 1791 de functie van assessor uit in de Commission royale des Études. In oktober 1776 kreeg hij het aanbod om in dienst van de keizer minister in Brussel te worden. Tegelijkertijd ontving hij een uitnodiging van het Engelse hof om het ambt van bisschop van Quebec te bekleden. Mann werd gaandeweg gezien als iemand die geestelijk niet langer tot de Orde behoorde. IIinderdaad verliet hij op 5 juli 1777 de kartuis van Nieuwpoort om zich als seculiere priester in Brussel te vestigen. Hij bleef evnwel nog steeds een aanzienlijke correrumspondentie met de kartuizers van Nieuwpoort onderhouden, zelfs na de opheffing van het klooster in 1783. De rest van zijn loopbaan bracht hij door in wetenschappelijke kringen. Ook reisde hij sedert 1778 veel in Frankrijk, Zwitserland, Duitsland en Italië. Bij de Franse inval in1792 vluchtte hij naar Engeland om na de (tweede) Slag van Neerwinden (1793) terug te keren naar Brussel. In 1794 vluchtte hij opnieuw uit deze stad om zich uiteindelijk te vestigen in Lintz (Oostenrijk) waar hij ziek werd. Hij leed namelijk aan jicht. In 1797 verhuisde hij naar Praag (Tsjechië), waar hij stierf op 23 februari 1809.

Opera (selectio)
Mann schreef een groot aantal verhandelingen. Zijn bibliografie telt 182 verschillende titels in het Latijn , Frans of Engels. Een gedeelter ervan bestaat slechts in handschrift. De meeste werden uitgegeven in de reeks Mémoires académiques de Bruxelles. In zijn werken handelde hij over volgende uiteenlopende onderwerpen: demografie, geografie, geneeskunde, geschiedenis, godsdienst, fysica, hydrografie, landbouw, inguistiek, metafysica, meteorologie, numismatiek, reisbeschrijvingen, visvangst, vulcanologie.
Tractatus scientifici
• A dissertation of the vocal sounds possible to the human organs, with characters representing them
      Documentum 1759)
• Dissertation sur les déluges dont il est fait mention chez les anciens, suivie de quelques considérations physiques et mathématiques sur ces catastrophes
      Editio 1788
• Dissertation sur les syrtes et les marées de la Méditerranée
      Editio 1788
• Excerpta et adversaria physica
      Documentum 1761
• Excerpta et adversaria plurima metaphysica, physica, mathematica, historica, philologica, critica, bibliographica, medica, varia
      Documentum 1762-1774)
• Extraits et résultats des observations météorologiques, faites à Bruxelles par ordre de l'Académie, pendant les années 1784 et 1785
      Editio 1788
• Histoire météorologique de l'hiver de 1785 à 1786
      Editio 1788
• Histoire météorologique de l'année 1787
      Editio 1788
• Mémoire contenant le précis de l'histoire naturelle des Pays-Bas maritimes
      Documentum 1777 - Editio 1783
• Mémoire dans lequel on examine l'opinion de plusieurs auteurs anciens et modernes qui soutiennent que les mers Noire, Caspienne, Baltique et Blanche, ont anciennement communiqué ensemble
      Dcumentum 1779 - Editio 1780
• Mémoire dans lequel on examine les effets et les phénomènes produits en versant différentes sortes d'huiles sur les eaux, tant tranquilles qu'en mouvement, d'après une suite d'expériences faites à ce sujet
      Documentum 1776 - Editio 1780
• Mémoire physique et politique sur la ville et Ie port de Nieuport
      Documentum 1777
• Mémoire sur l'ancien état de la Flandre Maritime, sur les changements successifs qui y sont arrivés, et les causes qui les ont produits; sur la nature de son climat et de son sol; sur les marées de cette côte, et leur comparaison avec la hauteur de différentes parties du pays adjacent
      Documentum 1773 - Editio 1777
• Mémoire sur l'histoire naturelle de la mer du Nord et sur la pêche qui s'y fait
      Documentum 1776 - Editio 1780
• Mémoire sur la congélation de l’eau de la mer, déduit d’une suite d’expériences faites sur ce sujet
      Documentum 1776 - Editio 1777
• Mémoire sur la conservation des alimens
      Editio 1788
• Mémoire sur la question: dans un pays fertile et bien peuplé, les grandes fermes sont-elles utiles ou nuisibles à l'état en général
      Editio 1783
• Mémoire sur le feu élémentaire, considéré en général dans toute la nature, avec des conjectures sur les différentes modifications, ses lois d'action, sa fin et ses usages universels
      Documentum 1774 - Editio 1780
• Mémoire sur les différents moyens dont on peut se servir pour se garantir des funestes effets de la foudre dans les orages
      Documentum 1777 - Editio 1783
• Mémoire sur les lois du mouvement des fleuves et sur la quantité de leur pente, en particulier des rivières et canaux de la Flandre
      Documentum 1774
• Mémoire sur les marées aériennes, c'est-à-dire, sur l'effet produit dans l'atmosphère terrestre, par l'action du soleil et de la lune
      Editio 1783
• Mémoire sur les moyens d'augmenter la population et de perfectionner la culture dans les Pays-Bas autrichiens
      Documentum 1777 - Editio 1783
• Mémoire sur les moyens de parvenir à une théorie complète des météores
      Documentum 1774 - Editio 1777
• Notice sur R. Bournons
      Documentum 1788 - Editio 1836
• Plusieurs pièces et rapports sur la pêche flamande
      Documentum 1777
• Recueil et extraits sur les marées et les niveaux des Pays-Bas, Ie déluge Cirnbrique
      Documentum 1773-1777
• Suite de l'histoire météorologique jusqu'à la fin de l'année 1786
      Editio 1788
• Tables des monnoies, des poids et des mesures anciennes et modernes, de diverses nations
      Editio 1788
• The enigmatical world, translated from the French of Caraccioli
      Documentum 1763
• Théorie des causes physiques des mouvements des corps célestes d'après les principes de Newton
      Documentum 1762
• Vue générale des derniers progrès des sciences académiques, et de ce qui reste à faire pour les amener de plus en plus vers leur perfection
      Editio 1788
Tractatus non-scientifici
• A short Grammar of the Latin tongue (1759)
• Abrégé du discours sur l'Histoire Universelle de Bossuet (1759)
• Dissertation sur la retraite de saint Bruno, composée pour les Bollandistes (1766)
• Excerpta ascetica quarnplurima (1763)
• Excerpta et adversaria circa Scripturam Sacram (1760)
• Excerpta et adversaria theologica (1761)
• Excerpta ex SS. Ecclesiae Patribus priorum saeculorum, ordine lectionis (1760)
• Extracta et didacta theologica (1759)
• Letter of St. Eucherius to Valerian De Contemptu mundi, translated into English (1763)
• Principes métaphysiques des êtres et des connaissances (1774)
• Mémoire sur la culture des connoissances (post 1781)
• Systema ontologica et encydopadica, XII fabulis forma maxima expressa, cum prospectu impresso (1764)
• Theologia mystica et catechetica, hebraice, graece, latine (1764)
• Traité de la discipline ecdésiastique, relativement à l'Église Belgique (1771-1776)
• Vita ascetica (1758-1764)
• Vita S. Arsenii, e graeco latine versa (1762)

Biblio + : Prosopo Cartusiani BE - A

© Frans Hendrickx3 & Jan De Grauwe (†)